‘Bir Zamanlar Afganistan\'da hayat varmış

Taliban ve el Kaide'nin etkili olduğu, kız çocuklarının okula bile gidemediği Afganistan'da kadınların yaşam tarzının bir dönem Avrupa'daki hemcinslerinden neredeyse hiç farklı olmadığını gösteren fotoğraflar ortaya çıktı.
ABD'de San Jose Eyalet Üniversitesi'ne görevli, Kabil doğumlu Prof.Dr. Muhammed Humayun Kayyumi, 1950, 1960 ve 1970'li yıllarda Afganistan'da kadınların nasıl yaşadığını gösteren fotoğrafları kitabında yayınladı. 'Bir Zamanlar Afganistan' isimli kitapta toplanan fotoğraflarda, Afgan kadınlarının Taliban ve şeriatla tanışmadan önce dünyanın birçok yerindeki kadınlardan daha ileri statüde olduğunu gösteren görüntüler yer aldı.
ABD, 1979’da, Mihail Gorbaçov yönetimi altında hızla çöküşe giden Sovyetler Birliği tarafından işgal edilen Afganistan’da ‘kurtuluş savaşını destekleme’ adı altında gerici ve şeriatçı örgütlenmeleri güçlendirdi. El Kaide ve Taliban gibi güçler bugün ABD’ye karşı mücadele ediyor gibi görünse de yaşanan süreçten zararlı çıkanın Afgan halkları olduğu bu fotoğraflarda açıkça görünüyor. (DIŞ HABERLER)

Prof. Dr. Muhammed Humayun Kayyumi’nin anlatımıyla ‘Bir Zamanlar Afganistan’:

KABİL ÜNİVERSİTESİ BİYOLOJİ SINIFI
1950 ve 60’lı yıllarda, kadınlar tıp gibi alanlarda profesyonel kariyer yapabiliyordu. Bugün ise, kadınlara eğitim veren okullar şiddete hedef oluyor.

KABİL DOĞUMEVİ’NDE DERSE KATILAN HEMŞİRELER
Bundan 50 yıl önce, Afganistan’da eğitime değer verilir ve toplumda dengeleyici güç kabul edilirdi. Eğer iyi bir öğrenciyseniz, üniversiteye girme, hatta yurt dışında eğitim görme fırsatı elde ederdiniz. Eskiden, eğitim Afganistan için kutsal bir şeydi.
Bugün, Afganistan’da eğitime değer verilmiyor. Eğitim ile iyi bir yaşam tarzı arasındaki bağlantı anlaşılamadığı gibi, güce sahip olanlar bunu yasal olmayan yollardan elde ediyor.

HASTANELER ANNELERE DOĞUM ÖNCESİ EĞİTİM VERİYOR
Bir çocuk koğuşunun 1960’larda çekilen fotoğrafı ile bugünkü çocuk koğuşları arasında çok büyük fark var. 2004 yılında Mazar-i-Şerif’i ziyaret ettiğimde, iki erken doğumla dünyaya gelen bebeğin aynı kuvöze konduğuna tanık oldum. Oradaki hastane, bugün Afganistan’ın tüm hastanelerinde olduğu gibi, yeterli tıbbı malzeme ve cihaza sahip değil.

BEBEKLER İÇİN YEMEK ZAMANI
1960’larda, neredeyse tüm Afgan halkı belli bir seviyede sağlık hizmeti alıyordu. Ancak bugün sağlık hizmeti alan insan sayısı çok azaldı. Hastaneler dolup taşıyor, tesisler yetmiyor. Bugün Afganistan’da doğan her 4 çocuktan biri, 5’inci yaş gününü göremiyor.

AŞI ARAŞTIRMA MERKEZİ’NDE BİR LABORATUAR
Fotoğrafta görülen yer, 1960’larda Kabil Üniversitesi’ne bağlı bir aşı araştırma merkezi laboratuarı. Bugün, Afganistan genelindeki sağlık hizmeti, en başta elektrik yetersizliği yüzünden çok yetersiz kalıyor. Elektriğe sahip olanlar, Afganistan nüfusunun yüzde 20’sini bile oluşturmuyor. Birçok ev gazyağı lambaları ile aydınlanırken, sıcaktan kurtulmak için yelpaze kullanılıyor.

BİR KÖYLÜ, HEMŞİRELERİ KONUK EDİYOR
Afganistan’ın iç kesimlerindeki kırsal alanlar, bir zamanlar çok çeşitli gelişim programlarından faydalanıyordu. Bunlara, kolerayı önlemek için köylerde sağlık kontrolü yapan hemşireler de dahildi. Bugün ise, sadece güvenlik endişesi yüzünden harcanan çaba, sağlığı tamamen bir kenara itiyor. Hükümete bağlı hemşireler, NATO yetkilileri ve kitle örgütlerine bağlı sağlıkçılar her an militanların hedefi olabiliyor.

'KIZLI-ERKEKLİ' İZCİ KAMPI
Bir zamanlar Afganistan’da erkek ve kız izciler vardı. 1950 ve 60’lı yıllarda izcilik faaliyetleri çok yaygındı. İlk ve ortaokula giden gençler çevre, kamp yapma ve kamu güvenliği hakkında eğitiliyorlardı. Ancak 1970’lerin sonlarında başlayan işgal ile izciler bir daha görünmez oldu.

ANNE VE ÇOCUKLARI BİR OYUN ALANINDA
Hollywood filmlerini izlediğimiz sinemanın birkaç yüz metre ötesinde bir oyun alanı vardı. Anneler çocuklarını oyun oynamaları için buraya getirirdi. Bugün, parklar sadece erkeklerin boş boş dolaştıkları yerler. Çocuklar buralara salmak ise oldukça tehlikeli.

KABİL’DE GÜNLÜK HAYAT
1950 ve 60’lı yıllarla karşılaştırıldığımda, bugün çok az kadın ev dışında çalışıyor. Giyimleri ise, fotoğrafta gördüğünüzden çok daha fazla tutucu.